Tài liệu đọc
Phương pháp tổ chức cắm trại
Để tổ chức cho sinh viên (SV) trải nghiệm, phương pháp tổ chức hoạt động (HĐ) cắm trại là cách thức giáo viên (GV) sắp xếp cho SV cùng tham gia vào một hoạt động sinh hoạt tập thể trong thời gian ngắn bằng cách cắm trại ngoài không gian lớp học (như khuôn viên trường, sân vận động, vùng đất tự nhiên; hoặc địa điểm du lịch…). Trong toàn bộ quá trình cắm trại, SV là nhân vật chính và GV là người cung cấp hướng dẫn, hỗ trợ và quản lý HĐ.
Cắm trại có thể được chia thành nhiều tiểu trại (nếu quy mô lớp) hoặc kết hợp thành một trại lớn cho cả trường. Quá trình cắm trại có thể diễn ra vào cuối tuần, mùa hè hoặc với nhiều mục đích khác nhau như huấn luyện, giao lưu, gặp gỡ bạn bè, rèn kĩ năng hay khám phá thiên nhiên.
HĐ cắm trại có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo cơ hội và điều kiện để SV giao lưu với nhau, trải nghiệm các mối quan hệ bạn bè và sinh hoạt tập thể. Nếu cắm trại trong thiên nhiên, đây có lợi thế trong việc giáo dục tình yêu thiên nhiên, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho SV. Nếu tập trung vào hoạt động xã hội, đây là cơ hội lớn để phát triển các kỹ năng xã hội cho SV. Quá trình chuẩn bị, xây dựng hiện trường cắm trại và việc chờ đợi sự diễn ra của HĐ tạo ra sự hứng thú và tích cực cho SV. Cắm trại thường do SV tự xây dựng và triển khai kế hoạch, đòi hỏi SV phải sẵn sàng thích ứng với các thay đổi về điều kiện tự nhiên và xã hội. Vì vậy, đây là hình thức phát triển lý thú cho SV ở mọi cấp độ.
Cách tiến hành
Bước 1: Xây dựng kế hoạch cắm trại
Khi xây dựng kế hoạch cho một HĐ cắm trại, Ban Tổ chức cần thận trọng xem xét các vấn đề liên quan. Kế hoạch cần dựa trên căn cứ pháp lý của việc tổ chức HĐ cắm trại, bao gồm các văn bản, chỉ thị, thông tư, công văn từ các cấp bộ, ngành và nhà trường liên quan đến công tác giáo dục sinh viên và kế hoạch năm học của nhà trường.
Các vấn đề cần được thể hiện trong kế hoạch bao gồm:
- Mục đích của HĐ cắm trại.
- Thời gian, địa điểm, đối tượng và kinh phí của HĐ.
- Nội dung và chi tiết của HĐ.
- Thành lập Ban Tổ chức và phân công nhiệm vụ.
- Xây dựng nội quy của trại.
Kế hoạch cần đảm bảo tính khả thi, thiết thực, tiết kiệm và hiệu quả, phù hợp với tình hình, điều kiện và khả năng thực tế của GV, nhà trường và SV.
Bước 2: Chuẩn bị hoạt động cắm trại – Công tác tiền trạm
Chuẩn bị địa điểm cắm trại phù hợp, bao gồm:
- Phù hợp với độ tuổi và môi trường sống của SV.
- Lều trại phù hợp với quy mô trại (bao gồm cả việc tổ chức trong khuôn viên trường).
- Tiềm năng hỗ trợ các mục tiêu của HĐ giáo dục như các yếu tố lịch sử, địa lý, thiên nhiên, xã hội, cơ sở vật chất có sẵn…
- Điều kiện tự nhiên và xã hội, tài nguyên có sẵn cũng như mức độ sử dụng để phục vụ tổ chức HĐ trại.
- Khả năng và cảnh quan chung của SV; khả năng quản lý và tổ chức của GV.
Hoàn tất các thủ tục hành chính và pháp lý cho HĐ cắm trại, bao gồm:
- Hoàn thiện kế hoạch cuối cùng và chi tiết sau khi tham khảo điều kiện thực tế, xin ý kiến đồng ý của Ban Giám hiệu và sự ủng hộ từ phụ huynh SV.
- Nếu tổ chức trại ngoài khuôn viên nhà trường, cần ký hợp đồng với các đơn vị liên quan như dịch vụ xe đưa đón, bảo hiểm tai nạn, liên hệ với khu du lịch, văn bản hỗ trợ an ninh trật tự.
- Quyết định tổ chức HĐ và thành lập đoàn, danh sách GV và SV tham gia cùng giấy phép di chuyển do đơn vị ban hành.
Phổ biến và triển khai kế hoạch cho SV và các cá nhân liên quan, bao gồm:
- Ban Tổ chức triển khai kế hoạch, nêu rõ mục đích, yêu cầu, ý nghĩa, lịch trình và lệ phí của HĐ, cần trình bày sao cho thú vị, kích thích sự háo hức, mong đợi của SV.
- Thu thập đầy đủ thông tin đăng kí, phục vụ các thủ tục pháp lý và công tác tổ chức, lưu ý đối với những trường hợp đặc biệt.
- Phân chia tiểu trại, chuẩn bị công việc cho từng tiểu trại và quy định nội quy trại.
- Tổ chức huấn luyện cho các kỹ năng cắm trại như: nút dây, lắp trại, trang trí, mã morse, cờ hiệu…; kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm; kỹ năng sinh tồn, ứng phó với những tình huống nguy hiểm (lạc trong rừng, bị động vật hoang dã tấn công, phòng chống đuối nước, ngộ độc thực phẩm, thời tiết xấu…).
Bước 3: Tổ chức hoạt động cắm trại
Ở bước này, Ban Tổ chức chủ yếu thực hiện kế hoạch và xử lý các tình huống phát sinh. Một HĐ cắm trại thường bao gồm các hoạt động sau:
- Khai mạc.
- Phân chia khu đất trại, lắp trại, trang trí trại.
- Đánh giá lều trại (nếu có).
- Các hoạt động giáo dục theo chủ đề thông qua tổ chức trò chơi lớn, teambuilding, cuộc thi, biểu diễn kịch, đóng vai…
- Sinh hoạt xung quanh lửa trại.
- Vệ sinh trại.
- Tổng kết – Đánh giá.
Trong các hoạt động cạnh tranh, GV cần tạo động lực, khơi gợi sự cạnh tranh công bằng, vui tươi và khuyến khích sự sáng tạo của SV. Quá trình đánh giá cần có hệ thống điểm số cụ thể, công bằng và công khai.
Bước 4: Tổng kết – Đánh giá
Ban Tổ chức phối hợp với GV tổng kết ý nghĩa và các nội dung cần đạt được thông qua mỗi HĐ cắm trại và thông qua toàn bộ đợt cắm trại. Có thể yêu cầu SV hoàn thành nhiệm vụ tổng kết bằng cách viết tay, làm phim, vẽ tranh, sáng tác thơ…
Sử dụng cắm trại
Mục đích chính của HĐ cắm trại là tổ chức cho SV trải nghiệm các hoạt động tập thể và các mối quan hệ giao lưu giữa các lớp và trường. Vì vậy, có thể tổ chức cắm trại định kỳ, liên quan đến các sự kiện hàng tháng như kỷ niệm ngày thành lập Đoàn, Hội; hoặc tổ chức một lần trong một học kỳ hay năm học. Địa điểm cắm trại có thể nằm trong trường, ngoài trường hoặc kết hợp với các điểm tham quan, dã ngoại trong thiên nhiên… Cắm trại thường được tổ chức kết hợp với các hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, các hoạt động giao lưu với đơn vị, tổ chức thanh niên địa phương và xã hội.
Trong quá trình tổ chức cắm trại, ban tổ chức có thể định hướng nội dung HĐ theo các chủ đề giáo dục phù hợp với chủ điểm của tháng hoặc học kỳ. Phương pháp tổ chức HĐ theo nhóm (tiểu trại) thường được sử dụng phổ biến. SV được phân chia vào các nhóm (tiểu trại) để cùng thảo luận, thống nhất các phương án giải quyết các nhiệm vụ do ban tổ chức đề ra. Các phương pháp như trò chơi, cuộc thi đều có vai trò tạo sân chơi tập thể hấp dẫn và thu hút SV tham gia.
Điều kiện sử dụng
- Sinh viên tham gia cắm trại cần hiểu rõ mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của HĐ trại.
- Cần chuẩn bị cá nhân và tập thể, tham gia tích cực các hoạt động, tuân thủ nội quy trại đã đề ra.
- Đảm bảo cân đối và hài hòa giữa tính thực tế và tính pháp lý trong tổ chức.
- Nội dung HĐ phải phù hợp với mục tiêu, đặt SV vào các tình huống thực tế và phù hợp với khả năng của SV.
- Linh hoạt trong tổ chức và xử lí các tình huống phát sinh với phương châm “Đảm bảo sự an toàn cho SV là trên hết”.
- Cần đánh giá công bằng, khách quan, tạo cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích sự học hỏi lẫn nhau giữa các nhóm và cá nhân.
- Công tác tổng kết phải được quan tâm, rút ra kiến thức và bài học cần thiết cho SV, tránh tổ chức chỉ vì hình thức.
- Sự tham gia của SV cần có sự đồng ý từ phía gia đình.
