Tín hiệu tích cực
Thời gian gần đây, ngành du lịch Việt Nam liên tục nhận được những tín hiệu tích cực. Dữ liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy trong quý I/2023, mặc dù tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) đã giảm tốc, chỉ đạt 3,32% so với cùng kỳ năm trước; tuy nhiên, khu vực dịch vụ đã tăng trưởng 6,79%, gấp đôi mức tăng trưởng GDP nền kinh tế. Khu vực dịch vụ đã đóng góp tới 95,91% vào sự tăng trưởng chung. Kết quả này cho thấy ngành du lịch đang đóng vai trò quan trọng trong sự phục hồi kinh tế của Việt Nam.
Trong lĩnh vực dịch vụ, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 1.505,3 nghìn tỷ đồng, tăng 13,9% so với quý I/2022 và cao hơn mức 1.188 nghìn tỷ đồng của quý I/2019, trước khi dịch Covid-19 bùng phát. Trong đó, doanh thu du lịch lữ hành tăng 119,8%; doanh thu dịch vụ lưu trú ăn uống tăng 28,4%; doanh thu vận chuyển hành khách tăng 28,8%; số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam tăng gấp 29,7 lần.
Theo Tổng cục Du lịch, trong ba tháng đầu năm 2023, lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam ước đạt gần 2,7 triệu lượt, tăng gần 30 lần so với cùng kỳ năm 2022 và đã đạt một phần ba mục tiêu cả năm 2023 là 8 triệu lượt khách. Năm 2022, tổng số khách du lịch nội địa ước đạt hơn 101,3 triệu lượt, vượt xa mục tiêu 60 triệu lượt đặt ra từ đầu năm và cũng cao hơn con số kỷ lục 85 triệu lượt của năm 2019. Tổng thu du lịch năm 2022 ước đạt 495 nghìn tỷ đồng. Du lịch Việt Nam cũng đã nhận được 16 giải thưởng du lịch tại Lễ trao Giải thưởng Du lịch thế giới năm 2022 – khu vực châu Á và châu Đại Dương.
Theo đánh giá của Tổng cục Du lịch, chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa, chính sách xúc tiến và quảng bá du lịch Việt Nam từ sau khi Việt Nam chính thức mở cửa sau đại dịch (ngày 15/3/2022) cho đến nay đã phát huy hiệu quả. Chính phủ đã ban hành một số chính sách miễn giảm thuế phí cho doanh nghiệp và người dân, hỗ trợ những đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Từ ngày 15/3/2022 trở đi, ngành du lịch đã tập trung vào việc tái khởi động các hoạt động sôi nổi theo hai chương trình “Live fully in Vietnam” hướng tới thị trường khách quốc tế và “Du lịch an toàn, Trải nghiệm trọn vẹn” hướng tới thị trường khách nội địa. Đáng chú ý, Việt Nam đã tham gia Hội chợ Du lịch quốc tế ITB Berlin với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, thể hiện nỗ lực và cam kết hội nhập với sự phục hồi của thị trường du lịch toàn cầu.
(Du khách quốc tế tham quan Di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám. Ảnh: ANH HẢI)
Còn nhiều dư địa để cải thiện
Mặc dù đã có tín hiệu tăng trưởng trở lại, tuy nhiên một chỉ tiêu kế hoạch của ngành du lịch vẫn đang gây nhiều lo ngại, đó là con số 8 triệu lượt khách quốc tế phải đạt được trong năm 2023.
Trước đó, lượng khách quốc tế đã tăng từ 7,9 triệu lượt năm 2015 lên 18 triệu lượt năm 2019 (bao gồm 5,8 triệu lượt khách Trung Quốc), nhưng lại giảm mạnh trong giai đoạn ảnh hưởng bởi dịch bệnh từ năm 2020 đến 2022, chỉ đạt lần lượt 3,84 triệu, 0,16 triệu và 3,66 triệu.
Số lượng khách quốc tế tăng gấp gần 30 lần trong ba tháng đầu năm nay so với quý I/2022, nhưng điều này do mức nền thấp ở giai đoạn trước đó. Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chậm lại và một số quốc gia bắt đầu suy thoái, việc khách từ Trung Quốc chưa thể phục hồi như trước đây khi Trung Quốc mới dỡ bỏ chính sách “Zero Covid” khá thách thức. Mục tiêu 8 triệu khách quốc tế quay lại Việt Nam trở nên khá thách thức, yêu cầu những giải pháp quyết liệt.
Ông Dương Minh Đức, Phó Giám đốc Kinh doanh tiếp thị của Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist Group) cho biết tại nhiều hội nghị mà ông tham gia, một số ý kiến không lạc quan về triển vọng thu hút khách du lịch quốc tế năm 2023 do lo ngại về xung đột chính trị và suy thoái kinh tế ở các nước phương Tây sẽ ảnh hưởng đến nguồn khách du lịch nhập cảnh đến Việt Nam.
Ông Đức cho rằng, ngoài sự nỗ lực của doanh nghiệp du lịch (như kết hợp với các hãng hàng không để tạo ra những sản phẩm du lịch giá rẻ, kết hợp với địa phương để hình thành các tour kết hợp giữa các vùng nhằm khai thác những điểm mạnh về văn hóa xã hội của từng vùng…), sự nỗ lực của địa phương và cơ quan quản lý nhà nước trong việc hỗ trợ và thúc đẩy phát triển ngành du lịch là rất cần thiết.
Tại một buổi tọa đàm về các giải pháp thu hút khách du lịch quốc tế trở lại Việt Nam mới đây, TS Nuno F. Ribeiro, Phó Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam đã đưa ra ý kiến rằng: “Hãy để du khách trở thành những đại sứ du lịch Việt Nam, kể về những câu chuyện về Việt Nam với bạn bè của họ, lan tỏa và truyền cảm hứng”.
Theo ông Ribeiro, Việt Nam cần có chính sách và chiến lược tiếp cận khách quốc tế từ lần đầu đến và lặp lại trong các lần tiếp theo để khách có thể chuyển kế hoạch du lịch ngắn hạn thành dài hạn hơn và chi tiêu nhiều hơn. Sau khi trở về nước, họ không chỉ muốn trở lại mà còn muốn chia sẻ với bạn bè và người thân về Việt Nam.
Ông kiến nghị rằng nên dành ngân sách để quảng bá Việt Nam tại các thị trường nước ngoài, cải thiện cơ sở hạ tầng du lịch, thay đổi chiến dịch truyền thông về du lịch bằng cách hạn chế xuất hiện những thông tin về “du lịch Việt Nam giá thấp”, “làm thế nào để đến Việt Nam với ít hơn 100 USD”… bởi khách du lịch nước ngoài ít quay lại những nơi có giá cả rẻ.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Lê Hương, Phó Tổng Giám đốc Công ty du lịch Vietravel cho rằng chính sách thị thực của Việt Nam đã có tiến bộ với 80 quốc gia được cấp visa điện tử và 25 quốc gia được miễn visa, kéo dài thời gian lưu trú lên 30 ngày. Tuy nhiên, vẫn còn một số rào cản với những quốc gia không có visa điện tử và không được miễn visa, du khách đến Việt Nam cần phải có người ở trong nước đưa đi và theo sát hành trình trong thời gian họ ở Việt Nam.
Bà Hương cho rằng cần xem xét lại và gỡ bỏ rào cản này vì có những nhóm du khách nhỏ muốn đến Việt Nam nhưng không có ai quen biết ở đây để đưa đi du lịch.
Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng chúng ta đã có chiến lược và giải pháp phát triển du lịch, quan trọng nhất là phải thực hiện đầy đủ và kịp thời các giải pháp này. Bên cạnh việc đặt chỉ tiêu 8 triệu du khách quốc tế, cần có tư duy để đạt được điều này.
Lấy dẫn chứng từ Thái Lan, du lịch đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn (đóng góp 18% GDP cả nước, riêng khách quốc tế đóng góp 12% GDP) và ông Hiếu cho rằng Việt Nam nên học hỏi tư duy này, đặc biệt là sự quyết tâm. Sau khi dịch Covid-19, Thái Lan đã đặt một đồng hồ đếm ngược để quyết tâm mở cửa trong 180 ngày.
Ông cũng lưu ý rằng Việt Nam có tiềm năng không kém cạnh thế giới và cần có tư duy để tạo ra các chính sách du lịch mà những người khác muốn đến Việt Nam để học hỏi. Để thực hiện điều đó, chính sách phát triển ngành du lịch cần có tư duy rộng lớn, không chỉ di chuyển con người, mà còn đòi hỏi các chính sách phát triển khác như phát triển cơ sở hạ tầng du lịch để khách du lịch có thể nghỉ ngơi và vui chơi lâu hơn, chi tiêu lớn hơn.
Theo thông tin từ Bộ Công an, hiện đang tiến hành lấy ý kiến rộng rãi về dự án sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam. Việc cải tiến chính sách thị thực bằng cách miễn thị thực đơn phương và mở rộng chính sách thị thực điện tử được đề xuất nhằm đảm bảo người nước ngoài có thể xuất nhập cảnh nhiều lần và kéo dài thời gian tạm trú. Dự kiến dự luật này sẽ được Chính phủ trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 5/2023.
Một tin vui nữa là ngành du lịch đang nhận được sự quan tâm sâu sắc từ Đảng và Nhà nước. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì hai hội nghị quan trọng là Hội nghị thúc đẩy thu hút khách du lịch quốc tế vào Việt Nam (tháng 12/2022) và Hội nghị toàn quốc về du lịch với chủ đề “Đẩy nhanh phục hồi – Tăng tốc phát triển” vào ngày 15/3/2023 – một năm sau khi Việt Nam mở cửa trở lại toàn bộ hoạt động du lịch. Nhiều ý kiến đóng góp xây dựng du lịch đã được thủ tướng ghi nhận và đưa ra chỉ đạo quyết liệt để phát triển ngành du lịch trong tương lai.
Phần mục này tạm dịch.
