3 Trải nghiệm thú vị tại Sài Khao bạn không nên bỏ lỡ
3.1 Đến Sài Khao để tìm lại những dấu ấn của đoàn quân oai hùng
Theo một vài cụ cao niên sinh sống nơi bản Sài Khao chia sẻ, họ đã vô tình nhặt được những kỷ vật chiến tranh của thế hệ cha ông ngày trước để lại. Đó có thể là bình toong, là tượng gỗ đẽo sơ khai hình con hổ, v.v. Nếu muốn hiểu rõ hơn về đoàn quân oai hùng ngày trước, bạn có thể đi đến khu vực hang Dơi – một hang đá ven dòng suối Cát Trắng để tham quan, biết đâu bạn còn may mắn tìm được kỷ vật mà cha ông để lại nơi đất trời Tây Bắc nữa.
Đặc biệt hơn cả ở Sài Khao hiện nay vẫn còn đó dấu tích về những vườn bưởi, bờ đá kè suối hay khu ruộng bậc thang của đoàn quân Tây Tiến nơi bản Sài Khao. Ngày nay, vườn bưởi của cha ông trồng vẫn còn lác đác vài ba chục cây mọc rải rác thành từng chòm ở nhà của nhiều đồng bào dân tộc người H’Mông. Có cây vỏ sần sùi do dấu vết thời gian, có cây đã già cỗi, chẳng còn khả năng trổ hoa ra quả nhưng gốc cây vẫn còn nguyên vẹn như một vị chứng nhân lịch sử.
Đi dạo ra phía sau vườn bưởi, bạn sẽ nhìn thấy được khu ruộng bậc thang do đoàn quân Tây Tiến khai phá với diện tích rộng khoảng chừng một hecta. May mắn thay cho đến ngày nay, khu ruộng bậc thang này vẫn còn nguyên vẹn, vẫn nằm yên bình dưới thung lũng nép giữa hai quả đồi cao, cạnh dòng suối Cát Trắng quanh năm róc rách. Chính bởi vì địa thế lý tưởng này nên khu ruộng khá màu mỡ, trồng gì cũng được chín vụ cả. Hiện nay, khu ruộng này đã được đồng bào dân tộc H’Mông tận dụng để trồng lúa nương, lúa nước.
Ngoài ra, trên dòng Cát Trắng cách vườn bưởi khoảng vài chục mét chính là dấu tích bờ kè đá vẫn còn hiện diện cho đến ngày nay. Theo những người dân bản Sài Khao kể lại, trước kia bờ kè dài chừng 20m với chiều cao hơn nửa mét, xếp bằng những tảng đá có kích thước to nhỏ khác nhau. Kè đá này cốt để chặn dòng giúp cho cả đoàn quân lẫn người dân có thể lấy nước sinh hoạt. Thế nhưng đáng tiếc thay, trải qua bao thăng trầm của thời gian và cả thời tiết khắc nghiệt của vùng non cao Tây Bắc nên bờ kè đã không còn, chỉ còn lại dấu tích của vài tảng đá lớn mà thôi.
