Văn Quan là huyện miền núi, nằm ở phía Tây Nam tỉnh Lạng Sơn, cách thành phố Lạng Sơn 45 km. Trên địa bàn huyện có nhiều điểm danh lam thắng cảnh có thể khai thác dịch vụ du lịch như: Khu hồ Bản Nầng xã Tân Đoàn; đập Bản Quyền, Thị trấn Văn Quan; thung lũng Nà Lùng, xã Hữu Lễ. Có thể xây dựng thành khu du lịch sinh thái; các hang động đẹp, kỳ vĩ có thể phát triển du lịch khám phá. Đây là điều kiện và cơ hội thực sự cho huyện Văn Quan phát triển tiềm năng du lịch để góp phần vào phát triển kinh tế – xã hội, tạo việc làm và tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương.
Với hệ thống sông suối khá dày đặc và phân bố khá đồng đều, đặc biệt địa hình bát úp, các hợp thủy và nhiều thung lũng nhỏ, do đó đã tạo cho huyện Văn Quan có những hồ nước tự nhiên và đã tiến hành xây dựng được hệ thống các hồ, đập dự trữ nước phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất và có tiềm năng để xây dựng thành các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng như: Hồ Bản Nầng, Đập Bản Quyền, Hồ Suối Mơ, Đập Bó Kheo.
Hồ Bản Nầng thuộc thôn Bản Nầng, xã Tân Đoàn, cách trung tâm xã khoảng 7km. Hồ Bản Nầng có diện tích trên 14ha, diện tích mặt nước là 12ha, cao trình 9,56m. Đây là hồ nước tự nhiên, nước trong xanh quanh năm. Vị trí của hồ có độ cao trên 700m so với mực nước biển. Khí hậu nơi đây có mùa hè rất mát mẻ, nhiệt độ thường thấp hơn so với khu vực khác khoảng 2 – 3oC. Quang cảnh khu vực hồ rất đẹp và hoang sơ, hồ được bao quanh bởi những cánh rừng hồi bạt ngàn. Hồ Bản Nầng có tiềm năng lớn để khai thác cho phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng nếu được đầu tư có hệ thống.
Công trình thủy lợi, thủy điện Bản Quyền thuộc thị trấn Văn Quan, là công trình phục vụ cho thủy lợi, nuôi trồng thủy sản, phát điện và sinh hoạt của Nhân dân thị trấn và các xã lân cận. Diện tích mặt hồ là 64ha. Dọc hai bên bờ của đập là khu vực dân cư, xen với những thửa ruộng, đồi núi thấp…phong cảnh rất nên thơ, hữu tình. Hiện nay, huyện Văn Quan đang lập quy hoạch xây dựng khu đô thị, khu du lịch sinh thái tại khu vực này. Bởi vậy, nơi đây có thể khai thác phát triển các loại hình dịch vụ vui chơi, giải trí, du lịch sinh thái, trải nghiệm, khám phá (câu cá, trèo bè, trèo thuyền…).
Hồ Suối Mơ thuộc thôn Nà Dài, xã Bình Phúc nằm gần Quốc lộ 279. Hồ có diện tích 03ha, cao trình là 3m. Hồ nước mát mẻ, trong xanh quanh năm. Nguồn nước được cấp bởi mạch nước ngầm ngay trong lòng hồ. Hồ Suối Mơ có tiềm năng để phát triển dịch vụ du lịch vui chơi, giải trí trên cơ sở gắn kết với các điểm du lịch khác trên tuyến Quốc lộ 279.
Đập nước Bó Kheo, thuộc xã Việt Yên, cách tỉnh lộ 232 khoảng 500m. Đập có diện tích mặt nước là 04ha. Vào mùa mưa, nước trong xanh mát mẻ; vào mùa khô, mực nước xuống thấp làm cho các mỏm đá cao – thấp nhô trên mặt nước trông rất đẹp. Quanh đập nước là 01 dãy núi và các thửa ruộng của người dân. Phong cảnh xung quanh đập nước rất đẹp và nên thơ. Đập Bó Kheo có tiềm năng để phát triển dịch vụ du lịch vui chơi, giải trí.
Bên cạnh hệ thống sông suối khá dày đặc, Văn Quan còn có đặc điểm của vùng núi đá vôi, có nhiều hang động đẹp, kỳ vĩ, xen lẫn là các thung lũng, đèo dốc với khung cảnh thiên nhiên đa dạng. Đây là tiềm năng quan trọng để phát triển du lịch tại Văn Quan như hệ thống hang Nà Lả – xã Vân Mộng, Ngườm Thẳm – xã Tràng Phái; thung lũng tại thôn Nà Lùng, thôn Bản Só, xã Hữu Lễ với bãi cỏ xanh mướt, có thác nước, khe suối trong mát chảy quanh; đèo Lùng Pa quanh co, uốn lượn.
Hang Nà Lả thuộc thôn Khòn Cải, xã Vân Mộng là một hang đá tự nhiên đẹp, kỳ vĩ. Vượt qua cánh đồng Khòn Cải là đến cửa hang. Hang gồm hai tầng, tầng trên và tầng dưới thông nhau. Hang sâu khoảng 100m. Trong hang có nước, có nhiều nhũ đá với hình thù rất đẹp và lạ mắt
Thung lũng Nà Lùng, xã Hữu Lễ có diện tích hơn 10ha với những bãi cỏ xanh mướt quanh năm; có khe nước chảy quanh dãy núi đá vôi, vào mùa mưa nước dâng cao tạo nên phong cảnh rất đẹp. Khu Lân Thại, thôn Nà Lùng có diện tích trên 2ha, nơi đây có hang động với nhiều nhũ đá đẹp, có thác nước tự nhiên chảy thành dòng suối trong mát quanh năm. Khu Lân Bó, thôn Bản Só có diện tích khoảng 6ha, đây là một thung lũng nhỏ, có dòng suối chảy quanh năm, bao quanh là núi đá vôi, nơi đây có phong cảnh đẹp. Cùng với những thung lũng nhỏ, xã Hữu Lễ còn có vườn quýt, diện tích 5.600m2, với 450 cây quýt tại thôn Đon Chợ, đã cho thu hoạch 4 năm.
Theo quốc lộ 1B, hướng từ thành phố Lạng Sơn vào Văn Quan phải vượt qua đèo Lùng Pa thì mới đến trung tâm của huyện Văn Quan. Đèo Lùng Pa dài 7km, quanh co, uốn lượn, một bên là vách núi, đồi cao, một bên thoai thoải những vườn cây, đồi thấp, quang cảnh rất đẹp. Trên đỉnh đèo, có hai tảng đá to trồng lên nhau trông rất lạ mắt, có vẻ như chênh vênh sắp đổ nhưng thực ra rất chắc chắn; cũng tại vị trí này vào buổi sớm ta sẽ ngắm được cảnh mặt trời mọc với những đám mây trắng bồng bềnh ôm lấy những quả đồi, ngọn núi xa xa, nhấp nhô rất đẹp và nên thơ.
Với hệ thống hang động, thung lũng như trên có thể đầu tư thành một khu du lịch tổng hợp với nhiều loại hình du lịch như: Du lịch cộng đồng, văn hóa, sinh thái, khám phá, mạo hiểm, trải nghiệm…Đỉnh đèo Lùng Pa có thể đầu tư thành điểm dừng nghỉ, mua sắm các sản vật đặc trưng, quà lưu niệm khi du khách đến thăm Văn Quan.
Với các tiềm năng hiện có sẽ là điều kiện và cơ hội để huyện Văn Quan tạo bước đột phá mới cho phát triển du lịch của huyện. Hy vọng rằng, trong thời gian tới, huyện Văn Quan sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút du khách thập phương./.
